University of Leeds öncülüğünde gerçekleşen yeni bir çalışmada, atmosferik (havaküresel) bilimde uzunca bir süredir kafaları meşgul eden problemlerden birisi çözüldü. Araştırmacılar atmosferik parçacık oluşumunun ilk bilgisayar simülasyonunu tamamen deneysel verileri temel alarak geliştirdiler.

CERN’deki CLOUD laboratuvarının sağladığı veriler sayesinde mümkün olan bu çalışma, havakürenin tam olarak anlaşılması ile ilgili önemli bir adım.

Havaküredeki bulutlar, atmosferdeki suyun aerosoller olarak adlandırılan küçük parçacıkların etrafında yoğunlaşmasıyla meydana gelen damlacıklardan oluşurlar. Bu sebeple aerosollerin oluşumunun tam olarak anlaşılması bulut oluşumunun çözümlenmesinde hayati öneme sahip. Aeorosollerin hesaplamaları yapılamadığı için çözümlenemeyen bulut oluşum süreci, modellerde şu ana kadar hep kesin olmayan nicelikti ve bu durum da iklim değişikliği projeksiyonlarında problem oluşturuyordu.

30 yıldan fazla süredir, bilim insanları atmosferik gazların bilgisayar simülasyonlarını, laboratuvarlarda gerçekleştirilen kimyasal reaksiyonların hızlarının ölçümlerini temel alarak geliştirebiliyorlar. Bu yetenek sayesinde, ozon tabakasının zarar görmesi de dahil olmak üzere, birçok konuyu anlayabiliyoruz.

Fakat bu araştırmaya kadar, aynı seviyede bir kavrayış havaküredeki aerosol parçacıklar için mümkün olamamıştı. Çünkü laboratuvarda hatasız bir şekilde parçacık oluşumu ölçümleri yapmanın çok ciddi zorlukları var.

CLOUD deneyi, yeni atmosferik parçacıkların çekirdekleşmelerinin, oldukça iyi kontrol edilen çevresel koşullar altındaki haznelerde hesaplanmasını mümkün kılıyor. Çekirdekleşmenin çözümlenmesi, atmosferik parçacıkların büyük çoğunluğunun bu yolla oluştuğu düşünüldüğü için oldukça önemli.

---

İlgili Makale: E. M. Dunne, H. Gordon, A. Kurten, J. Almeida, J. Duplissy, C. Williamson, I. K. Ortega, K. J. Pringle, A. Adamov, U. Baltensperger, P. Barmet, F. Benduhn, F. Bianchi, M. Breitenlechner, A. Clarke, J. Curtius, J. Dommen, N. M. Donahue, S. Ehrhart, R. C. Flagan, A. Franchin, R. Guida, J. Hakala, A. Hansel, M. Heinritzi, T. Jokinen, J. Kangasluoma, J. Kirkby, M. Kulmala, A. Kupc, M. J. Lawler, K. Lehtipalo, V. Makhmutov, G. Mann, S. Mathot, J. Merikanto, P. Miettinen, A. Nenes, A. Onnela, A. Rap, C. L. S. Reddington, F. Riccobono, N. A. D. Richards, M. P. Rissanen, L. Rondo, N. Sarnela, S. Schobesberger, K. Sengupta, M. Simon, M. Sipila, J. N. Smith, Y. Stozkhov, A. Tome, J. Trostl, P. E. Wagner, D. Wimmer, P. M. Winkler, D. R. Worsnop, K. S. Carslaw. Global atmospheric particle formation from CERN CLOUD measurements. Science, 2016; DOI: 10.1126/science.aaf2649

Kaynak: University of Leeds

---