MedUni Viyana Beyin Araştırma Merkezi'nde, Stockholm'de bulunan Karolinska Enstitüsü kolobrasyonuyla stres için önemli bir faktör protein keşfedildi. Sekretagogin olarak bilinen bu protein, stres hormonu olan CRH' un salınımında önemli bir rol oynuyor ve yanlızca bu sayede stres beyinde işlem görüp hipofiz bezine (pituitary gland) oradan da iç organlara doğru iletilebiliyor. EMBO Journal tarafından yayımlanan bu çalışmada moleküler değişimler ve sinyal iletim mekanizmaları araştırıldı.

Çalışmaya göre, kalsiyum bağlayan bir protein olan sekretagogin engellenirse, CRH (İng. Corticotropin Releasing Hormone) yani kortikotropin salgılatıcı hormon, beynin hipotalamus bölgesinden salgılanmayabiliyor. Bu da strese vücudun verdiği hormonal tepkilerin tetiklenmesini engelliyor.

Hipotalamus, ACTH (adrenokortikotropik hormon) üretimi ve salgılanmasını uyarmak için CRH'ın asistanlığına ihtiyaç duyuyor. ACTH hipofiz bezinden kan dolaşımına katılmak üzere salgılanıyor ve adrenal kortekse (böbrek üstü bezleri) ulaşarak burada diğer hormonların üretimini ve salgılanmasını uyarıyor. Bu hormonların içinde kortizol, - zorunlu bir stres hormonu sıfatıyla - bulunuyor.  Strese bağlı olarak, hipotalamus CRH salgılayarak bir tepki oluşturur ve bu da bir sinyaller orkestrası gibi çalışarak ACTH ve kortizol salgılanmasını uyarır. Eğer bu döngü engellenirse, ki bu çalışma onu gösteriyor- vücut gerektiği gibi stres üretemiyor. Tabii ki  bu değişen durumlara göre iyi ya da kötü olabilir.

Bir başka ilgi çekici şey ise; sekretagogin, MedUni Vienna'da Ludwig Wagner tarafından bir pankreas araştırması sırasında 15 yıl önce keşfedildi.

Stres İçin Tedavi Yaklaşımları

Karolinka Enstitüsü öğretim üyesi, aynı zamanda da MedUni Viyana konuk profesörü Tomas Hökfelt şöyle dedi: “Şimdi artık stresin nasıl oluştuğuna dair daha çok bilgiye sahibiz.” Bu gelişmeler sekretagoginin depresyon, travma sonrası stres ve hatta ağrı kaynaklı stres gibi akıl hastalıklarında stresin tedavisi için bir araç olarak yayılmasına neden olabilir. Eğer hızlı bir iyileşme fazı stres periyodunu takip ediyorsa, beden ve akıl kanda dolaşan stres hormonlarının salınımının bastırılması ile ilişkili olan “normal çalışma” durumuna geri döner.

Aksi takdirde, kronik stresin sonuçları dallanabilme özelliğine sahiptir ve yüksek tansiyon, diyabet, kalp ve damar hastalıkları , kronik baş ağrısı ve enfeksiyonlara karşı yatkınlığın artmasına sebep olabilir.

Stres kaynaklı hastalıkların görülme sıklığı düzenli olarak artmakta ve bu durum sağlık hizmetleri sisteminin omzuna ağır bir yük olarak binmekte. Örneğin Avrupa’da çalışanların aldığı hastalık izinlerinin % 50’si stresle ilişkili. Austrian Economic Research Institute, IWS, tarafından yapılan yeni bir çalışma ise Avurturya’da yılda yedi milyar euronun akıl hastalıklarına bağlı eknonomik zarara ayrıldığını gösterdi

 

Referans     :     R. Romanov, A. Alpar, M.D. Zhang, A. Zeisel, A. Calas, M. Landry, M. Fuszard, S. Shirran, R.Schnell, A. Dobolyi, M. Olah, L. Spence, J. Mulder, H. Martens, M. Palkovits, M. Uhlen, H. Sitte, C. Botting, L. Wagner, S. Linnarsson, T. Hökfelt, T. Harkany. A secretagogin locus of the mammalian hypothalamus controls stress hormone release. EMBO Journal, October 2014 DOI: 10.15252/ embj.201488977