Avrupa'da modern insanların ortaya çıkışı ve kıtaya yayılması, fosil kayıtlarında tespit edilen yeterince eski kalıntıların azlığı nedeniyle yeniden yapılandırılması için zor bir evrimsel zaman akışıdır. 

Modern insanın evrimi ve Afrika'dan yayılan göç dalgasıyla birlikte, Avrupa'ya yayılan modern insan, kendisinden önce bu bölgede bulunan Neandertallerin de kaderini değiştirdi. Birlikte geçirilen birkaç bin yıl boyunca; türümüzün, Neandertallerin hızlıca değişimine ve nihayetinde de yok olmasına yol açtığı tahmin ediliyor.

İlk Üst Paleolitik dönem boyunca türümüzün Avrupa'ya bu gizemli geçişinin kronolojisi, Bulgaristan'ın merkezinde, Balkan Dağları'nın eteklerindeki Bacho Kiro Mağarası adlı arkeolojik bir kazı alanının derinliklerine gömülü Homo sapiens kalıntılarının ve diğer eserlerin keşfi ve tarihlenmesi sayesinde artık daha net bir görünüme kavuştu. 

Paleolitik döneme ait fosil kalıntıları bakımından oldukça zengin bir kaynak olduğu uzunca bir zamandır bilinen Bacho Kiro'da 20. yüzyılda bir dizi kazı çalışması yapıldı ve bu kazılardan bazıları 1970'lerde kayıp bazı insan kalıntılarına ulaştı. 

2015 yılında, sahadaki kazılar yeniden başladı ve Avrupa'da şimdiye kadar tanımlanmış olan göçmen atalarımızın en eski insan kalıntılarını içeren bir tortu tabakası ortaya çıkarıldı. Bulunan kalıntılar, büyük oranta parçalanmış olduğundan ilk bakışta hangi hayvan türüne ait olduğunu belirlemek oldukça zorluydu. Yani saptanan insan kalıntılarından yalnızca bir diş kalıntısının, modern insanlara ait olduğu fiziksel ölçümler sonucu belirlenebildi.

Ancak yüzlerce tanımlanamayan kemik ve diş parçasından Homo sapiens ile eşleşen protein dizilerini bulmak için ZooMS adı verilen bir kütle spektrometrisi tekniği kullanan araştırmacılar, İlk Üst Paleolitik'e kadar uzanan beş kalıntı saptadı.

11 Mayıs'ta (2020) Nature'da yayımlanan araştırmada, fosil yaşını tahmin etmek için mitokondriyal DNA'nın hem radyokarbon tarihlendirmesini hem de dizilimini içeren yöntemlerin bir kombinasyonu kullanılarak, bu eski insanların muhtemelen mağarayı yaklaşık 45.820 ila 43.650 yıl önce işgal ettiği belirlendi. Bununla birlikte kalıntıların bazılarının 46.940 yıl önceye ait olduğu da belirlendi. Böylelikle de, bu kemiklerin bugüne kadar elde edilen en eski Avrupa Üst Paleolitik homininlerine ait olduğu anlaşıldı. 

Öte yandan, insan kalıntılarının yanı sıra, mağarada, daha önce Neandertaller tarafından yapılmış tasarımlara benzeyen, mağara ayılarının dişlerinden yapılmış kolye gibi şekilli parçalar da dahil olmak üzere 23 farklı hayvan türünden elde edilen kemik parçalarla oluşturulmuş tasarımlar ve çeşitli taş aletler de ortaya çıkarıldı.

Araştırmada, Homo sapiens ve Neandertaller arasındaki binlerce yıllık etkileşimlerin, bunun gibi moda nesnelerine ve teknolojilerine de ilham vermiş olabileceğinin altı çiziliyor.

Son Neandertallerin bilişsel karmaşıklığı ne olursa olsun, Bacho Kiro Mağarası malzemelerinin yaşı, azalan Neandertal popülasyonlarında görülen bu özel davranışsal yeniliklerin göçmen Homo sapiens ile temastan kaynaklandığı fikrini de destekliyor.

Bu hipoteze katılmayan araştırmacılar da olabilir, ancak bir bütün olarak keşiflerin, kullanılan yeni tarihleme yöntemleriyle birlikte, bu tarih öncesi dönüm noktasının nasıl göründüğüne dair daha kapsamlı bir resim sağlamaya yardımcı olduğu açıktır.