İlk kez, ölen grup üyesinin cesedini temizlemek için alet kullanan bir şempanze gözlemlendi. Bu davranış insanların kendi türlerinin ölülerine karşı yaptıkları uygulamalarının evrimsel kökenine ışık tutabilir.

Zambiya'daki bir hayvan barınağında bulunan dişi şempanze Noel, daha önce evlat edindiği genç erkek şempanze Thomas'ın cesedinin yanında oturdu. Daha sonra sert bir kök ile cesedin dişlerindeki kirleri çıkarmaya başladı. Grubun geri kalanı cesedin yanından ayrıldıktan sonra bile bunu yapmaya devam etti. Davranışı gözlemleyen St Andrews University’den araştırma grubu, bunun şempanzelerin oluşturduğu uzun süreli toplumsal bağların, bağlandıkları şempanze öldükten sonra bile davranışlarını etkilediği anlamına gelebileceğini düşünüyor.

Bu gözlem üzerinden yapılan çalışma oldukça önemli. Çünkü merhamet duygularının yalnızca insanlara ait olmadığı bir kez daha bu çalışma ile gösteriliyor. Şempanzeler de tıpkı insanlar gibi, özellikle de ölen kişi yakınları ise, onlara cansız nesneler gibi davranmak yerine daha hassas yaklaşıyorlar. Aslında bu ilginç olay, ölen grup üyelerinin huzurunda alışılmadık davranış gösteren başka bir şempanze vakası. Çünkü Uganda'daki Budongo ormanındaki vahşi şempanze grubunda, kısa süre önce öldürülen yetişkin bir dişi şempanzenin uzun süre tımar edildiği gözlemlenmişti. Bu davranış aynı zamanda şempanzelerin ölüm ve ölümlülük hakkında meraklı olduklarını da gösteriyor olabilir. Bu davranışlar üzerine yapılacak çalışmalar, insanlarda defin törenlerinin nasıl başladığına da ışık tutabilir.

Fakat, araştırmacılara göre, bu gözlemler üzerinden herhangi bir farkındalık ya da zihinsel süreçleri açısından anlamlı bir çıkarım yapılması neredeyse imkansız. Bu tür toplumsal davranış, insana benzeyen yasın tezahürü olabilir ya da şempanzeler, bir grup üyesinin birdenbire tamamen hareketsiz kalmasını merak edip bu duruma itiraz ediyor olabilirler.

https://www.youtube.com/watch?v=bDZcmmxmsxI

---

İlgili Makale: Scientific Reports, DOI: 10.1038/srep44091

Kaynak: Chimp filmed cleaning a corpse’s teeth in a mortuary-like ritual, NewScientist, Retrieved from https://www.newscientist.com/article/2124821-chimp-filmed-cleaning-a-corpses-teeth-in-a-mortuary-like-ritual

---