COVID-19 mu yoksa sadece bir soğuk algınlığı mı?

Havaların soğumasıyla birlikte, mevsimsel grip ve soğuk algınlığı vakalarının artması, hastalık semptomlarını gösteren birçok insanın kendisine "Acaba COVID mi oldum?" sorusunu sormasına neden oluyor. Her üç hastalıkta da öksürük görülmesi, semptomların ayırt edilmesini de zorlaştırabiliyor. Ancak bu hastalıkların üçünün de kendisine özgü işaretleri bulunuyor. 

13 Ağustos'ta (2020) Frontiers in Public Health'de yayımlanan araştırmada, COVID-19 semptomlarına özgü ayrı bir sıralama yapıldı. Araştırmada, semptomatik çoğu hastada, hastalığın önce ateşle başladığı ardından da öksürükle devam ettiği belirtiliyor. Mevsimsel gripte ise, tam tersi görülüyor ve hastalar genellikle önce öksürük ardından ateş belirtisi gösteriyor. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'ne (CDC) göre, nezle gibi soğuk algınlığında ise, ilk semptom olarak genellikle boğaz ağrısı görülüyor.

Öte yandan bu belirti sıralamaları kesin ve kusursuz değildir. Pek çok COVID-19 hastasında ateş görülmüyor ve bazı grip hastalarında da hastalık öksürükle başlamıyor. Bu nedenle semptomların ne kadar çabuk ortaya çıktığını ve ne kadar sürdüğünü düşünmek de yararlıdır. Peki COVID-19'u mevsimsel gripten, alerjilerden ve nezleden nasıl ayırt edebiliriz? COVID-19, grip, soğuk algınlığı ve alerji nasıl ortaya çıkıyor ve ilerliyor?

Koronavirüs vakaları, gripten daha yavaş gelişme eğilimindedir. Bazı insanlar COVID-19 semptomlarını enfekte oldukları iki gün içerisinde gösterirken; hastalığın semptomlarının ortaya çıkması 2 haftayı da bulabiliyor. Ortalamada ise, insanlar enfekte olmalarından sonraki 5 gün içerisinde hasta hissetmeye başlıyor. 

Öte yandan gripte ise, insanlar genellikle maruziyetten sonraki 1 ila 4 güne kadar hasta hissedebiliyor. Çoğu hasta iki haftadan daha kısa bir süre içinde, genellikle birkaç gün kadar kısa bir sürede tamamen iyileşir. Çoğu koronavirüs hastası ise 2 hafta içerisinde iyileşebilirken, hastalık semptomlarının aylarca devam ettiğini söyleyen hasta sayısı da giderek artıyor.

Soğuk algınlığı semptomları, aksine, genellikle enfeksiyondan sonraki 2 ila 3 gün içinde zirveye ulaşır. Ancak koronavirüs gibi, genellikle daha yavaş bir şekilde ortaya çıkar. Bazı soğuk algınlığı semptomları diğerlerinden daha uzun sürer: Tipik soğuk algınlığı olan hastalarda sekiz gün boğaz ağrısı, 9 ila 10 gün baş ağrısı ve iki haftadan uzun süre tıkanıklık, burun akıntısı veya öksürük olabilir.

Alerjiler ise, her alerjen için 2 ila 3 hafta gibi daha uzun sürme eğilimindedir ve alerjen havadan temizlenene kadar da çözülmez. Mevsimsel alerjiler, ilkbaharda daha şiddetli olma eğilimindedir.

En Yaygın Semptomlar

Koronavirüs vakaları, asemptomatik, hafif ve ciddi biçimlerde seyir edebiliyor. Birçok hasta, saç dökülmesi, hıçkırık, kızarıklık ve mor, şişmiş ayak parmakları dahil olmak üzere resmi CDC listesinde görünmeyen durumları da bildirmiştir. Haziran ayında yapılan bir araştırmada, COVID-19 hastalarının büyük bir kısmının tat veya koku duyularını kaybettiği, dolayısıyla da bunun belki de bir koronavirüs enfeksiyonunun en güçlü belirteci olduğu vurgulanıyor. 

22 Nisan'da (2020) European Journal of Neurology'de yayımlanan bir vaka çalışmasında da, benzer biçimde, COVID-19 hastalarının neredeyse %40'ının koku ve/veya tat bozuklukları yaşadığı, buna karşın gripte bu oranın yalnızca %12 olduğu belirtiliyor. 

Ateş veya baş ağrısı gibi semptomlar, alerjileri veya soğuk algınlığı ihtimalini ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir. Bunun yanı sıra soğuk algınlığı olan kişilerin, COVID-19 hastalarına göre burun akıntısı veya tıkanıklığı geliştirme olasılığı da daha yüksektir ve soğuk algınlığı semptomları genel olarak daha hafiftir. Öte yandan, alerjinin ayırt edici özelliklerinden birisi olan --kaşıntılı gözler-- diğer üç hastalıkla ilişkili değildir. 

Nihayetinde, COVID-19 olup olmadığını anlamanın en iyi yolu bir test yaptırmaktır. Sonuçlar negatif çıkana kadar, insanlar kendilerini hasta hissediyorlarsa veya enfekte olduğu doğrulanmış biriyle yakın temas kurmuşlarsa evde kalmalıdır.

Hastanelerde aşırı kalabalıklaşma riskini en aza indirmek için herkese grip aşısı yapılmalıdır. Çünkü daha az grip ve daha az hastaneye yatış, bu dönemde çok daha önemli ve değerli olan sağlık bakım kaynaklarının korunmasına yardımcı olacaktır.