Uzun yıllardır kanser biyologları yaptıkları deneylerde kanser soylarına dayandılar ve her soyun kendine has mutasyonları olacağından sonuçlara ve tanılara da bu önceden belirlenmiş parametrelere dayanarak vardılar. Ancak bu kültür hücreleri, örnek olarak alınıp üretildikleri orijin tümörlere çok az benzerlik gösteriyor. Bunun sebebi ise tümörden alınan bir örneğin direkt olarak kendiliğinden kültür ortamında büyümeye başlamaması olarak görülüyor.

Araştırmacılar kültür için tümörün içinde olan ve iyi bölünebilen birkaç hücreyi çıkarıp kullanıyor. Bu hücreler de çoğunlukla, asıl tümörde yakınlardaki sağlıklı hücrelere ihtiyaç duymadan bölünebilen hücreler oluyor. Bunun yanı sıra bahsi geçen kanser soylarının kendine has olan genetik yapıları da laboratuvarda yıllar boyu üretilip kullanılırken değişim göstermektedir. Doğal olarak bunların sonucunda kolon kanseri soyunu öldürdüğü tespit edilen bir tedavinin veya terapötik bir ajanın gerçekten kolon kanseri olan birine yardım edememesi sorunu ortaya çıkıyor.

Şimdi ise birçok Amerika ve Avrupa menşeili fonlayıcı bunu değiştirmek için İnsan Kanser Modelleri İnisiyatifi'ni (Human Cancer Models Initiative - HCMI) kuruyor ve bu yolla araştırmacılara gerçek insan tümörleri gibi davranan ve aynı genetik ve de moleküler özelliklere sahil tümör hücreleri sağlamayı hedefliyor. Proje dört ayrı grubu içeriyor: Birleşik Devletler Ulusal Kanser Enstitüsü (NCI), Birleşik Krallık Kanser Araştırma (Cancer Research U.K.), Wellcome Trust Sanger Enstitüsü ve Hollanda'daki Hubrecht Organoid Technology.

Proje aynı zamanda insan tümöründe elde edilen hücre karışımlarının vücut dışında nasıl bölünebildiği konusunda yeni yaklaşımlar geliştirmeyi de hedefliyor. Hubrecht Institute'te kanser araştırmacısı olan ve Hubrecht Organoid Technology'nin kurucusu Hans Clevers örneğin, belirli bir takım moleküler faktörler ve jelimsi bir ortam ekleyerek kültürdeki hücrelerin o organdan izole olarak benzeri bir mini-organ veya organoid oluşturacak şekilde büyümelerini sağlayabiliyor. Bu hücrelerden elde edilen örnekler ise bilinen bir kanser ilacına maruz kaldığında, aynı hücrelerden oluşmuş tümörlere sahip olan fare kobaylarının verdiği hücresel tepkinin aynısının üretilmesini sağlıyor.

HCMI, doku-temelli insan kanser modellerinin üretimini gittikçe artan ölçeklerde gerçekleştirmeyi ve araştırma ekipleri ile bu üretimi paylaşmayı amaçlıyor. NCI tek başına 600 modelin geliştirilmesini, Sanger Institute ve Kanser Araştırma  200 ve Hubrecht Institute 200 modelin geliştirilmesini önümüzdeki 2-3 yıl sürecek pilot çalışmalarda fonlamayı planlıyor. Asıl odak noktası, kolon ve pankreas gibi yaygın ve ölümcül kanser türleri olacak ancak NCI ayrıca nadir görülen kanser türlerini ve çocuk kanserlerinin modellerini de içermeye çalışacak.

Her model için tam bir genetik analiz ve o kanser soyunun geldiği hasta veya hastaların tüm klinik bilgileri de yer alacak. Bu bilgilerin içinde kullanılan tüm ilaçlar ve ilaçlara ait bilgiler de dahil olacak.

Oluşturulacak olan havuzdan ilk örnekler bu yıl içinde araştırmacıların kullanımına sunulacak. Uzun vadede ise projenin 10.000 modele kadar genişletilmesi planlanıyor. Projenin kanser araştırmalarında bir sıçrama yaratacağı, sayı ve başarı yüzdesinde ciddi artışlar sağlayacağı düşünülüyor.

---

Kaynak : Jocelyn Kaiser, Major funders launch international repository of cutting-edge cancer models, 11 Haziran 2016, http://www.sciencemag.org/news/2016/07/major-funders-launch-international-repository-cutting-edge-cancer-models

Makale Referans : DOI: 10.1126/science.aag0653

---