Maymunlar, tapınağı gezen turistlerin üzerindeki gözlük, şapka, kamera gibi değerli eşyaları ve bazen de bilet masasındaki nakit paraları önce çalıyor, sonrasında ise kendisine yiyecek vermesi için tapınak çalışanlarını bekliyor, "fidyeyi" alan maymun çaldığı değerli eşyaları yere bırakıyor. Maymunların sergilediği bu davranış, her ne kadar yıllardır biliniyor olsa da, bugüne kadar üzerine herhangi bir bilimsel çalışma yapılmamıştı. University of Liege'den primatologlar, maymun populasyonunda oldukça yaygın olan bu davranışın neden ve nasıl yayıldığı üzerine bir araştırma yürüttü.

Toplanan verilere göre, bu davranış örgüsü, yalnızca Uluwatu Tapınağı'nın  etrafında yaşayan maymunlarda görülüyor. Bu yüzden de, araştırma ekibi, davranışın, doğuştan gelen bir yetenekten ziyade öğrenilmiş bir davranış olduğunu ileri sürüyor.

Soygun ve Takas

Araştırma süresince, tapınak etrafındaki dört farklı maymun grubu dört ay boyunca gözlemlendi. Gözlemler neticesinde, turistlerin etrafında en fazla vakit geçiren iki maymun grubunun soygun ve takas oranlarında en yüksek yüzdeye sahip oldukları görüldü. Bu da, maymunların birbirlerini izleyerek bu davranışı öğrendiğine işaret ediyor.

Her ne kadar çalışma küçük bir örnekleme dayansa da, davranışın kültürel bir örnek olduğuna ve maymunların birbirlerinden öğrenerek nesiller boyunca taşındığına dair ilk delilleri sağlıyor.



Öte yandan, yıllardır süren gözlemler ise tapınağın etrafına yeni taşınan beşinci bir makak grubunun üyelerinin de atıştırmalık yiyecekler için değerli eşyalar çalmayı öğrenmeye başladıklarını ortaya koyuyor. Bu durum da, primatların çevresel değişimlere ilişkin tepkilerindeki esnekliğin son derece özgün bir örneğini teşkil ediyor.

Kriminal Gelenekler

Aynı davranışın ortaya çıkmasının muhtemel olduğu diğer bölgelere ziyade, tapınak çevresindeki maymunlarda bu davranışın görülmesi özellikle ilginçtir. Bu durum da bize, primatlarda gerçekten de yeni bir davranışsal gelenek olabileceğini ve bunlardan bir tanesinin de, farklı bir türe ait olan soygun ve takas etmeyi içerdiğini gösteriyor.

Yapılan bu araştırma, primat psikolojisine ilişkin; bilginin, gruplar arasında nasıl taşındığına, kendi eylemlerinden ne kadar şey öğrendiklerine ve geleceği nasıl planladıklarına dair kavrayışın da gelişmesine katkı sunacağa benziyor. Araştırmacılara göre, yapılacak yeni çalışmalar; insanın bilişsel yetilerinin evrimine dair bazı soruları cevaplandırmamıza da yardımcı olabilecek. Çünkü, soygun ve takas gibi özellikler, bugüne kadar hep insanlarda görülen bir davranış olarak biliniyordu ve diğer hayvanlarda pek örneğine rastlanmıyordu. Makak maymunlarında da bu davranışın görülmesi, insan soyunun evrimindeki ilkel örneklerin saptanmasına yardımcı olabilir.