Bilim İnsanları Düşen Gökadaları* Yıldız Oluşturan Gazlardan Temizleyen Gökadalar Arası Rüzgârlar Tespit Ettiler

Astronomlar gökadaları onlar gökada kümelerine düşerken kendilerini yıldız oluşturan gazlardan temizleyen gökadalar arası rüzgârların varlığına dair ilk doğduran kanıtı elde ettiler. Bulgular, gökada kümelerinin parçası olan gökadaların kümesiz ya da “saha” gökadalarına kıyasla neden görece daha az gaza ve az sayıda yeni yıldız oluşumuna sahip olduğunu açıklayabilir. Geçmişte, saha gökadasının gökada kümesine düşerken kümenin merkezindeki sıcak gaz bulutlarına çarptığı kuramını öne sürmüşlerdi. Gökada bu iç-kümesel ortama binlerce kilometre bölü saniye hızla hareket ederken, bulut bir rüzgâr gibi davranarak gökadayı yıldızlarını rahatsız etmeden içindeki gazdan arındırıyor ki buna toslama-basınç sıyırımı deniyor. Önceki gözlemler yıldız doğuran gazların toslama-basınç sıyrınımına dolaylı kanıt göstermişlerdi. Astronomlar, yeni oluşmuş ve gökadanın peşinden sürüklenen yıldızlar gözlemlediler; bu yıldızlar gökadadan yeni koparılmış gazdan oluşmuş olabilirler. Şimdiyse bilim insanları toslama-basınç sıyırımını canlı canlı gözlemlediler. Araştırmacılar, bu rüzgâr tarafından yıldız oluşturan gazlarından arındırılmış dört gökadaya ait gözlemleri kullandılar. Bu gökadaları inceleyerek bilim insanları bu gökadaların ortak paydalarının, gaz arındıran rüzgâr etkisi olduğunu kanıtlayabildiler. Araştırmacılar Spitzer ve Hubble uzay teleskoplarından alınan optik, kızılötesi ve hidrojen-salınım verilerini ve yer tabanlı arşiv verilerini kullandılar. “40 yılı aşkındır kendi gökadamız olan Samanyolu gibi gökadalara kıyasla neden yoğun kümelerdeki gökadaların bu denli az genç yıldıza sahip olduğunu anlamaya çalışıyoruz, ancak şimdi yıldız oluşumunun geriletilmesini eylem halinde görüyoruz.” diyor araştırmacılardan biri olan George Rieke bir haber bülteninde. “Yıldızları oluşturan gazın kesilmesi erken evren zamanlarından günümüze gökadaların evriminde anahtar bir adım.” *Düşen gökadalar; burada kütle çekimsel etkilerden dolayı bir gökada kümesinin parçası olmaya başlamış gökada anlamında kullanılmıştır.   Kaynak: ScienceWorldReport IopScience