Görsel bir göreve veya işe dikkatimizi odaklandığımızda normal seviyedeki seslere karşı o anlar için 'sağır'laşmamıza neden olabiliyor. Belki de yaşadığımız süre içerisinde defalarca tecrübe ettiğimiz veya tanık olduğumuz  bu durum University of College London'da gerçekleştirilen bir çalışma ile açıklığa kavuşuyor.

Journal of Neuroscience'da yayımlanan çalışmada işitme ve görme duyularının sınırlı bir nöral (sinir hücreleri kastediliyor) kaynağı paylaştıkları açıklanıyor. 13 gönüllüden elde edilen beyin taramaları ile, ilgi gerektiren bir görsel göreve odaklanıldığında beynin seslere verdiği tepkilerde ciddi bir düşüş gözlemlendi. İnsanların sesleri tespit etme yetenekleri, görsel odak gerektiren tasklar sırasında daha çok düşüşe geçtiği ve çokça yanıldığı da çıkan sonuçlar arasında bulunuyor. Hatta bu sesler duyulabilir yükseklikte ve frekanslarda olmasına rağmen.. Yine 'görsel görev' olarak adlandırılan test çok fazla ilgi gerektirmediğinde ya da başka bir deyişle kolaylaştığında aynı seslerin katılımcılar tarafından kolaylıkla duyulabildiği kaydedildi.

Neden ve sonuç ilişkisinin bu denli açık bir şekilde gözlemlenebildiği çalışmada beyin taramalarından elde edilen sonuç yalnızca insanların sesleri filtrelemesi veya ihmal etmesi değil, aynı zamanda bir şekilde ilk anda bu sesleri hiç duymuyorlardı da.

'Dikkat dışı sağırlık' olarak nitelenen bu fenomen, kısaca başka duyularımızla odaklanarak yaptığımız işler sırasında sesleri tespit etmekte ve fark etmekte gecikiyor, yanılıyor veya tamamen başarısız oluyor olmamızı niteliyor. Araştırmacılar tarafından da daha önce defalarca tespit edilen veya gözlemlenen bu sorun, mevcut araştırmada ilk kez gerçek zamanlı olarak beyin aktivitesinin izlenmesi (bu işlemler bütünüyle MEG -manyetoensefalografi- kullanılarak gerçekleştirildi) ile incelendi.

Bu incelemeden çıkan sonuç da, fenomenin asıl sebebinin işitsel sürecin henüz çok başındaki beyin mekanizmalarında yattığına işaret ediyor. Aynı üniversitede Bilişsel Sinirbilim Enstitüsü profesörlerinden Nilli Lavie konu ile ilgili : "Dikkat dışı sağırlık günlük yaşamımızda çokça karşılaştığımız veya yaşadığımız bir sorun. Örneğin bir kitaba, oyuna veya televizyon programına odaklanmış biri ile konuştuğunuzda hiçbir cevap alamayabilirsiniz. Bu illa ki sizi duymazdan geldikleri anlamına gelmiyor, sizi hiç duymuyor da olabilirler. Aynı sebepten dolayı da ineceğimiz durağın anonsunu, telefonunuza, kitabınıza veya gazetenize odaklandığınızda duyamayabiliyoruz. Aslında bu sorun çok daha ciddi durumlarda da ortaya çıkabiliyor; mesela ameliyat odasında ameliyatına odaklanmış bir doktor hayati önem taşıyan bir enstrümandan gelen normal bir sesi duyamayabilir. Trafikte yine aynı sorun son derece tehlikeli durumlar ortaya çıkarabilir. Bunun içinde ilk anda geliştirilebilecek çözümler siren veya kornaların sesinin yükseltilmesi olabilir, özellikle de bisiklet ve motorsiklet gibi nispeten küçük araçlar için bu durum çok ciddi bir önem taşıyor" açıklamasında bulundu.

 

---

Kaynak : K. Molloy, T. D. Griffiths, M. Chait, N. Lavie. Inattentional Deafness: Visual Load Leads to Time-Specific Suppression of Auditory Evoked Responses. Journal of Neuroscience, 2015; 35 (49): 16046 DOI: 10.1523/JNEUROSCI.2931-15.2015

---