Yıldız Teknik Üniversitesi - Çevirmen/Editör
Utah Üniversitesi biyologları liderliğinde gerçekleştirilen bir çalışmada, NDP (İng. Norrie Disease Protein) adlı genin farklı versiyonlarının, güvercinlerin renkli desenleri ve insanların görme kusurları ile beklenmedik bağlantıları olduğu keşfedildi. Bu gen varyasyonlarının, muhtemelen evcil güvercinlere (Lat. Columba livia) insanlar tarafından farklı güvercin türlerinin (büyük olasılıkla Afrika benekli güvercininin (Lat. Columba guinea)) çaprazlanma denemeleri sırasında aktarıldığını belirten bilimciler, şehirlerde serbest yaşayan güvercinler için koyu renk desenin üreme ve gelişimle ilgili avantajlar da sağladığını belirtiyorlar.
Kaya güvercininin 5.000 yıldan uzun süre önce evcilleştirilmesinden bu yana, insanlar farklı renklere, desenlere, biçimlere ve büyüklüklere sahip 350'den fazla sayıda farklı güvercin çeşiti üretti. Elde ettikleri bulguları eLife dergisinde yayımlayan ekip, evcil kaya güvercinlerinin kanat tüylerindeki dört temel renkli deseni yöneten mutasyonları belirlemek için genomlarını analiz etti. Yatay siyah çizgiler şeklindeki en temel, atasal "çizgili" desenini, biraz daha koyu renk olan "damalı" deseni, en koyu renk olan "T-damalı" ve en açık renk olan "çizgisiz" desenle karşılaştırdı.
Çalışma sonucunda, NDP geni yakınındaki DNA diziliminin, çizgili güvercinler ile damalı güvercinlerde çok farklı olduğu görüldü. Ayrıca T-damalı ve damalı desene sahip güvercilerin bazılarında, bir DNA dizisinden gen yakınlarında daha fazla sayıda kopya olduğu saptandı; bu da tüylerinde daha fazla pigment olmasına neden oluyordu. Her üç durumda da gen diziliminin kendisi değişmiyordu. En az pigmentli olan çizgisiz kuşların gen diziliminin kendisinde ise işlevini etklieyebilecek bir mutasyon vardı.
Ekibin kıdemli üyesi Mike Shapiro şöyle açıklıyor: "Anlaşılan kanatların ne kadar koyu renk olacağı, bu DNA bölgesinden kaç kopya olduğuna bağlı olarak belirleniyor. Bu, DNA bölümlerini sadece ikileyerek (duplike ederek), pigmentasyon gibi özelliklerin evrilmesi için bir mekanizmadır. Bir şeyin hiç yoktan evrilmesi değil, var olan bir şeyin alınıp, kopya sayısının artırılması ile gerçekleşir."
Bu çalışma sayesinde ilk kez olarak NDP geni, pigment varyasyonları ile ilişkilendirilmiş oldu. Güvercin yetiştiricileri, çizgisiz kuşların görme problemleri olduğunu onlarca yıldır rapor ediyordu. Araştırmacılar, çizgisiz güvercinlerdeki NDP mutasyonunun tam olarak aynısının, kalıtsal körlük olan iki insan ailesinde de bulunduğunu keşfetti. Bu da, NDP geninin ilgili bölümünün, göz gelişiminde önem taşıdığına işaret ediyor. Kuş dünyasında bilinmese de, NDP geni insanlarda oldukça iyi incelenmiş bir gen. Gendeki düzinelerce mutasyon körlüğe, sağırlığa, şizofreniye ve hareketsel ya da zihinsel sorunlara yol açabiliyor. Yine de çizgisiz güvercinlerde mutasyon sadece pigmentasyon ile görüşü etkiliyor.
Kaya güvercininin 5.000 yıldan uzun süre önce evcilleştirilmesinden bu yana, insanlar farklı renklere, desenlere, biçimlere ve büyüklüklere sahip 350'den fazla sayıda farklı güvercin çeşiti üretti. Elde ettikleri bulguları eLife dergisinde yayımlayan ekip, evcil kaya güvercinlerinin kanat tüylerindeki dört temel renkli deseni yöneten mutasyonları belirlemek için genomlarını analiz etti. Yatay siyah çizgiler şeklindeki en temel, atasal "çizgili" desenini, biraz daha koyu renk olan "damalı" deseni, en koyu renk olan "T-damalı" ve en açık renk olan "çizgisiz" desenle karşılaştırdı.
Çalışma sonucunda, NDP geni yakınındaki DNA diziliminin, çizgili güvercinler ile damalı güvercinlerde çok farklı olduğu görüldü. Ayrıca T-damalı ve damalı desene sahip güvercilerin bazılarında, bir DNA dizisinden gen yakınlarında daha fazla sayıda kopya olduğu saptandı; bu da tüylerinde daha fazla pigment olmasına neden oluyordu. Her üç durumda da gen diziliminin kendisi değişmiyordu. En az pigmentli olan çizgisiz kuşların gen diziliminin kendisinde ise işlevini etklieyebilecek bir mutasyon vardı.
Ekibin kıdemli üyesi Mike Shapiro şöyle açıklıyor: "Anlaşılan kanatların ne kadar koyu renk olacağı, bu DNA bölgesinden kaç kopya olduğuna bağlı olarak belirleniyor. Bu, DNA bölümlerini sadece ikileyerek (duplike ederek), pigmentasyon gibi özelliklerin evrilmesi için bir mekanizmadır. Bir şeyin hiç yoktan evrilmesi değil, var olan bir şeyin alınıp, kopya sayısının artırılması ile gerçekleşir."
Bu çalışma sayesinde ilk kez olarak NDP geni, pigment varyasyonları ile ilişkilendirilmiş oldu. Güvercin yetiştiricileri, çizgisiz kuşların görme problemleri olduğunu onlarca yıldır rapor ediyordu. Araştırmacılar, çizgisiz güvercinlerdeki NDP mutasyonunun tam olarak aynısının, kalıtsal körlük olan iki insan ailesinde de bulunduğunu keşfetti. Bu da, NDP geninin ilgili bölümünün, göz gelişiminde önem taşıdığına işaret ediyor. Kuş dünyasında bilinmese de, NDP geni insanlarda oldukça iyi incelenmiş bir gen. Gendeki düzinelerce mutasyon körlüğe, sağırlığa, şizofreniye ve hareketsel ya da zihinsel sorunlara yol açabiliyor. Yine de çizgisiz güvercinlerde mutasyon sadece pigmentasyon ile görüşü etkiliyor.
Kaynak ve İleri Okuma
- Variations of a single gene drive diverse pigeon feather patterns https://phys.org/news/2018-07-variations-gene-diverse-pigeon-feather.html
Etiket
Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?
Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.
Destek Ol
Yorum Yap (0)
Bunlar da İlginizi Çekebilir
04 Eylül 2015
Deneylerde Neden Fare Kullanılır?
05 Temmuz 2015
Dinozorlar yok oldu, balık çeşitliliği patladı
04 Haziran 2018
Bonobolarda da İğrenme Hissi Bulunuyor mu?
06 Ağustos 2019
Kanatlarıyla Yüzen Kuş: Penguen
02 Temmuz 2016
Semender Türleri Uzuvlarını Nasıl Yeniliyor?
29 Kasım 2015
Kuş ve Dinozor Yuvaları Arasındaki Kayıp Bağlantı