Merkür geçişiyle şenlenen Mayıs sonrasında Haziran geceleri de gökbilimsel olarak sıcak geçecek. Bu ayın assolisti Satürn olacak ve ne yazık ki bilimsel açıdan bakıldığında yaptığınız işlerden, sergilediğiniz davranışlardan ve olası hatalarınızda yine sadece siz sorumlu olacaksınız.

Güneş, Yerküre ve Satürn, bu aydan itibaren bir süreliğine aynı yörüngesel düzlemde bulunacak; yani Satürn karşı konum (opposition) denilen pozisyonda, bize kabaca en yakın olduğu durumda olacak. Bu sayede de gün batımından itibaren kırmızı komşumuz Mars’ın solunda, altın sarısı rengiyle ışıldayacak. Işık kirliliğinin olmadığı yerlerde çıplak gözle de fark edilebilecek olsa da, basit de olsa bir teleskopla yapılacak gözlem size unutulmaz bir deneyim yaşatacak.

Karşı konumda bulunması yanında bize doğru yaklaşık 26 derecelik eksen eğimi sayesinde Satürn’ün halkalarını, selam veren güzel bir balerinin tütüsü gibi izleyebilecek olmak da Haziran 2016’nın artısı sayılabilir. Halkaların ne kadar net görülebileceğini ifade etmek adına; dıştaki iki halkanın arasında bulunan ve ilk kez Giovanni Domenico Cassini tarafından fark edilen yaklaşık 4700 kilometrelik ayırımın (boşluk) dahi dikkatli gözlerden kaçmayacağını belirtelim. Biraz daha özendirici olmak adına, Merkür’den daha büyük, Jupiter’in Ganymede uydusundan sonra sistemimizdeki ikinci en büyük uydu olan Titan’ı görmek bile sürpriz olmayabilir.



Galileo Galilei’nin 1610 yılında ilk kez gördüğü Satürn halkaları, 1980’lerde Voyager 1 ve 2 uzay araçları tarafından incelendikten sonra daha da ilgi çekici bir konu haline geldi ve gökbilimcileri uzun süre spekülatif açıklamalar yapmaya zorladı. Gezegenin çekimiyle yaklaşan kuyruklu yıldızlar ve diğer gök cisimlerinin parçalanarak yörüngeye yerleşmesiyle oluştuğu düşünülen ve tümü buz yapısında, büyüklükleri buğday tanesi ile bir dağ arasında değişen milyarlarca kitlenin oluşturduğu bu harika halkalar, aralarındaki dar-geniş boşluklarla ayrılan, dönme hızları farklı A-F arası adlandırılan halkacıklardan oluşuyor. Hâlâ görev başında bulunan ve birkaç gün önce Titan’a yakın geçiş yapan Cassini uzay aracı sayesinde bu güzel devin halkaları ve uyduları hakkında bilgi toplanmaya devam ediyor.



Not: Ankara’daki takipçilerimiz Haziran ayındaki bu gökbilimsel şölene tanıklık edebilirler. Bugün (11 Haziran) 20:30’da Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi’ndeki Satürn temalı halk gününde gezegen hakkındaki sunumları izlemek, gökbilimcilerle sohbet etmek ve en önemlisi de Ay, Jüpiter, Mars ve tabii ki Satürn’ü teleskopla gözlemlemek isteyenleri gözlemevine bekliyoruz (http://rasathane.ankara.edu.tr/?event=halk-gunu-halkali-gezegen-saturn-temali-halk-gunumuze-tum-gokyuzu-meraklilarini-bekliyoruz-11-haziran-2016-cumartesi-aksami).

 

---

Kaynak:

• http://solarsystem.nasa.gov/news/2016/06/01/whats-up-june-2016


• https://www.nasa.gov/mission_pages/cassini/multimedia/pia17171.html#.V1rXKfl97IU


• http://solarsystem.nasa.gov/planets/saturn


• http://solarsystem.nasa.gov/planets/saturn/rings

---