Cern’de yapılan Atlas Deneyi’nin ilk sonuçlarına göre Higgs bozonu iki tau parçacığına bozundu. Taular atom altı parçacıklar grubu olan fermionların içerisindeler ve maddenin tamamlayıcıları olarak görev yapıyorlar ve bu sonuç Higgs bozonunun fermiona bozunduğunun ilk kanıtı niteliğinde.

İlk olarak 4 temmuz 2012’de Cern’de yapılmakta olan Atlas ve CMS deneylerinde daha sonraları Higgs bozonu adını alan yeni bir parçacığın bulunduğu duyurulmuştu.

Fizikçilere göre şimdi duyurulan bu yeni keşifle beraber artık bu atom altı parçacıklarının;şuanda parçacık modelinde kullandığımız en son model olan standart modele uyup uymayacağı veya bulunan parçacıklar sayesinde yeni bir parçacık modelinin mi doğacağı merak konusu. Çünkü, Higgs bozonunun Atlas deneyindeki en önemli görevlerinden birisi de nasıl bozunduğu konusunun aydınlatılmasıydı.

Higgs bozonu sadece küçük bir süre için yaşıyor ve daha sonra diğer parçacıklara bozunuyor. Bozunma sürecinde son aşamadaki çeşitli olasılıklar ise bozunma modeli olarak adlandırılıyor. Yakın zamanda Atlas deneyindeki fizikçiler tarafından ayrıca, taşıyıcı güçler içerisindeki bir çeşit basit parçacık olan gauge bozonuna Higgs bozonunun nasıl bozunduğunun da kanıtlarına ulaşıldı. (Maddeyi oluşturan temel parçacıklardan oluşan diğer aile ise fermionlar olarak adlandırılıyor. Tau ise ağır bir elektron gibi davranan bir fermion.)



Brout-Englert-Higgs mekanizmasında ilk olarak gauge bozonlarının nasıl ağırlık kazandığının izah edilebileceğinin fikri ortaya atıldı. Fakat, Standart Model kullanılarak yapılan tahminlere göre, fermionların da bu süreç içerisinde ağırlık kazanmaları gerekiyordu; yani Higgs bozonunun direkt olarak ya fermionlar ya da bozonlara bozunması gerekiyordu. Atlas deneyinde elde edilen yeni verilere göre Higgs bozonunun fermionlara Standart Model ile tahmin edilen oranda bozunduğunun net kanıtları elde edildi.

Bu önemli buluş, büyük hidron çarpıştırma deneyi ilk başladığından beri dikkatlice tutulan verilen sayesinde mümkün oldu. Bu aşamadan sonra yeni veriler ile birlikte fizikçiler deneyin Standat Model’e uyumluluğunu kontrol edecekler ya da eğer uyumluluk hali devam etmezse bu durumu açıklayacak yeni bir parçacık modelini ortaya çıkartacaklar.

Büyük Hidron Çarpıştırıcısı 2015 yılında tekrar çalıştırılacak ve birçok yeni veri elde edilebilecek. Buna ek olarak, protonların yüksek enerjide çarpıştırılmasıyla daha büyük oranda Higgs bozonları elde edilebilecek.

---

Kaynak:
CERN 
Kapak Fotoğrafı-Maximilien Brice/CERN

---