Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Yukarıdaki görselde İzlanda'daki Eyjafjallajokull yanardağının patlaması gibi büyük volkanik patlamaların atmosfere çok büyük oranda kül, parçacık ve toz saçtığını biliyoruz. Bu miktarlardaki parçacık atmosferde iken Güneş radyasyonunun Dünya'ya ulaşmasına engel olup uzaya geri saçılmasına ve dolayısıyla gezegenin soğumasına neden oluyor. Ancak şimdi bilim insanları bu etkinin yapay olarak yaratılıp iklim değişikliğine karşı yürüttüğümüz savaşta etkili bir silah olarak kullanılıp, kullanılamayacağını merak ediyor.

Geophysical Research Letters'da yayımlanan yeni çalışmada solar jeomühendislik ile bunun mümkün olabileceği belirtiliyor. Solar jeomühendislik iklim değişikliğinin etkilerini, atmosfere insan etkisi ile aerosol partikülleri salınarak yaratılacak bir katmanın doldurulması yolu ile azaltmanın teorik yaklaşımları üzerine çalışıyor. İnsan yapımı volkan patlaması gibi düşünülebilecek bu uygulamanın olumlu etkileri olabileceği kağıt üzerinde de olsa görülmeye başladı.

Carnegie'den Ken Caldeira, aslında kimsenin iklim değişikliğine küresel düzeyde müdahale etmek fikrinin aslında rağbet görmediğini ve olumsuz etkilerinin daha fazla olabileceği noktasında şüphelerin yoğun olduğunu belirtiyor. Ancak her ne kadar bu tip uygulamaların hiç uygulanmak zorunda kalmamasını umsak da, bu tip büyük planların teorik altyapılarını ve olası sonuçlarını anlamanın çok daha büyük sorunlara karşı önlem almak zorunda kaldığımızda kullanılabilmesi için önem arz ettiği düşünülüyor.

Carnegie'den Lei Duan, Zhejiang University'den Long Cao ve Hint Bilimler Akademisi'nden Govindasamy Bala ile birlikte Caldeira, volkanik patlamalar ile solar jeomühendislik süreçlerinin ayrı ayrı iklim üzerindeki etkilerini değerlendirmek için çalışmalarını dizayn etti. Karmaşık ve çok parametreli modeller ile tek bir volkan-benzeri olay ile atmosferde yıllarca kalabilen partiküllerin saçılmasına karşılık uzun vadeli jeomühendislik uygulamalarıyla yaratılması planlanan aerosol katmanının neden olduğu etkiler karşılaştırıldı.

Araştırmanın sonuçlarına göre, atmosfere nasıl ulaştığından bağımsız olarak partikül maddelerin yoğun olarak atmosferde bulunması, kalması ve/veya birikmesinin yüzey sıcaklığında hızlı bir düşüşe sebep olacağı ve hatta kıtasal soğumanın okyanuslardan da hızlı gerçekleşeceği gözlemlendi.

Ne var ki, volkanik patlamaların jeomühendislik uygulamalarına oranla daha büyük bir okyanus-kara sıcaklık farkına neden olacağı görüldü. İki farklı koşul yaratarak çökelme paternlerini inceleyen araştırmacılar iki durumda da çökelmenin kıtalara doğru daha az gerçekleşeceğini ve bu nedenle kullanılabilir su miktarının azalacağını ortaya çıkardı. Ancak bu olumsuz etkinin de volkanik patlamada daha büyük olduğu belirtildi.

Bir volkanik patlama gerçekleştiğinde karalar okyanuslara göre önemli miktarda daha yüksek hızda soğuyarak düşen yağmur miktarları üzerinde etkili oluyor. Ancak sürekli olarak sağlanan bir aerosol katmanının ise bu büyüklükte bir olumsuz bir etkisinin olmayacağı tespit edildi.

Tümüne bakıldığı zaman bilim insanları volkanik patlamaların, jeomühendislik uygulamaların pek de benzeri analojiler göstermediğini ve bu yollar ile net sonuçlara varmanın mümkün olmayacağını düşünüyor.

Caldeira'ya göre, jeomühendisliğin etkilerinin daha detaylı ve ileri incelemeler ile düzenlenebileceğini, uygulanabilir farklı metotların icat edilebileceğini ancak iklim değişikliği risklerin minimuma indirilmesinin şu an için bilinen en geçerli yolunun salınımı ve antropojenik nedenlerin kontrol altına almak olacağını belirtti.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir