Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
Bir adada yaşayan maymunlar, farklı gıdaların sulu iç kısımlarını elde etmek ve sonrasında da dişlerini "diş ipiyle" temizlemek için çeşitli araçlar ve teknikler kullanmayı öğrendi.
Nicobar uzun kuyruklu makaklar (Macaca fascicularis umbrosus) yalnızca Hint Okyanusu'nun doğusundaki üç adada yaşıyorlar ve bu adalardan birisi de Büyük Nicobar Adası'dır. Makakların beslenme alışkanlıkları üzerine çalışmalar yürüten araştırmacılar, adaya bir ziyaret gerçekleştirerek, adanın kıyı kesimlerine yakın bölgede yaşayan 20 Nicobar makak maymunu takibe aldı.
Makakların tercih ettiği gıdaların büyük çoğunluğu, dikenli, tüylü, süngerimsi veya kirli gıdalardır. Yiyecekleri kaplayan bu istenmeyen tabakalardan kurtulmak için makak maymunları, yiyecekleri su birikintilerinde yıkamak, yapraklara sarmak ve onları temizlemek için ovma tekniklerini kullanıyorlar. Bunun yanı sıra, makaklar, belirli yiyecekleri kolaylıkla tutabilmek ve bitkilerin sütlerini içebilmek için için onları kuru yapraklara sarıyorlar.
Öte yandan, makaklar, hindistancevizi de yiyor ve bu yiyecekleri koparmak için de bazen onları saplarından çevirerek koparıyor bazen de dişleriyle keserek ağaçtan ayırıyorlar. Gerektiğinde de hindistancevizi içerisindeki suyu ve suya karışmış küçük meyve parçacıklarını almak için dişlerini kullanarak elleri ve ayakları arasında tuttukları hindistancevizlerini soyuyorlar. Eğer ki, hindistancevizi olgunlaşmışsa, kabuğunu kırmak için de taşlık sert bir zemine vuruyorlar. Bu durum makaklarda görülen ilk alet kullanımı örneği değildir, çünkü ellerine aldıkları çalılarla böcek ve sinek yuvalarını karıştırdıkları ve içeriye saklanmış böcekleri kaçmaya çalışırken yakalayıp yedikleri de gözlemlenmişti.
Yemeğin ardından, yetişkin ve ergen makakların, dişleri arasına yerleştirip ileri geri hareket ettirdikleri iplik benzeri bir yapıyla dişlerini temizledikleri gözlemlendi.
Makaklar, diş temizliği için; bir odun kıymığı, kuş tüyü, ot parçası, hindistan cevizi lifi, naylon iplik ve metal kablo gibi çok çeşitli materyaller kullandılar. Hatta bazıları, kullanmadan önce bu araçları kendileri için de düzenlediler (örneğin, yırtarak ayırmak gibi). Araştırma süresince, makakların 20 tanesinin 9'unda "diş bakımı" davranışı gözlemlendi. Primates'de yayımlanan çalışmada, makaklardaki bu davranışın farklı habitatlarda yenen farklı gıdaların ardından da gözlemlendiğine değiniliyor.
Nicobar uzun kuyruklu makakları, diş temizliği görülen üçüncü maymun türüdür. Japon makakları bu iş için kendi tüylerini kullanırken, Tayland uzun kuyruklu makaklarının ise insan saçını kullandığı gözlemlenmişti.
Araştırmacılara göre, makaklar, insanın egemen olduğu alanlara iyi uyum sağlar ve nesneleri manipüle etmeye daha fazla eğilim gösterirler. Alet kullanımı kendi başına fazla bir zeka gerektirmez ancak modifiye edilmesi; bir planlamanın ve öngörünün geliştiğini gösterir.
Yetişkin bir erkek, hindistan cevizinin kabuğunu kırabilmek için sert bir zemin kullanıyor.
Genç bir erkek, kajunun dış kabuğunu kuru yapraklarla ovarak bitkinin sütünü çıkarmaya çalışıyor.
Yetişkin bir dişi, etrafı kumla kirlenmiş bir yiyeceği elleriyle ovuşturarak temizlemeye çalışıyor.
Genç bir erkek, bir tüy yardımıyla "dişlerini temizliyor".
Nicobar uzun kuyruklu makaklar (Macaca fascicularis umbrosus) yalnızca Hint Okyanusu'nun doğusundaki üç adada yaşıyorlar ve bu adalardan birisi de Büyük Nicobar Adası'dır. Makakların beslenme alışkanlıkları üzerine çalışmalar yürüten araştırmacılar, adaya bir ziyaret gerçekleştirerek, adanın kıyı kesimlerine yakın bölgede yaşayan 20 Nicobar makak maymunu takibe aldı.
Her Şeyi Kullanabiliyorlar
Makakların tercih ettiği gıdaların büyük çoğunluğu, dikenli, tüylü, süngerimsi veya kirli gıdalardır. Yiyecekleri kaplayan bu istenmeyen tabakalardan kurtulmak için makak maymunları, yiyecekleri su birikintilerinde yıkamak, yapraklara sarmak ve onları temizlemek için ovma tekniklerini kullanıyorlar. Bunun yanı sıra, makaklar, belirli yiyecekleri kolaylıkla tutabilmek ve bitkilerin sütlerini içebilmek için için onları kuru yapraklara sarıyorlar.
Öte yandan, makaklar, hindistancevizi de yiyor ve bu yiyecekleri koparmak için de bazen onları saplarından çevirerek koparıyor bazen de dişleriyle keserek ağaçtan ayırıyorlar. Gerektiğinde de hindistancevizi içerisindeki suyu ve suya karışmış küçük meyve parçacıklarını almak için dişlerini kullanarak elleri ve ayakları arasında tuttukları hindistancevizlerini soyuyorlar. Eğer ki, hindistancevizi olgunlaşmışsa, kabuğunu kırmak için de taşlık sert bir zemine vuruyorlar. Bu durum makaklarda görülen ilk alet kullanımı örneği değildir, çünkü ellerine aldıkları çalılarla böcek ve sinek yuvalarını karıştırdıkları ve içeriye saklanmış böcekleri kaçmaya çalışırken yakalayıp yedikleri de gözlemlenmişti.
Diş Temizliği
Yemeğin ardından, yetişkin ve ergen makakların, dişleri arasına yerleştirip ileri geri hareket ettirdikleri iplik benzeri bir yapıyla dişlerini temizledikleri gözlemlendi.
Makaklar, diş temizliği için; bir odun kıymığı, kuş tüyü, ot parçası, hindistan cevizi lifi, naylon iplik ve metal kablo gibi çok çeşitli materyaller kullandılar. Hatta bazıları, kullanmadan önce bu araçları kendileri için de düzenlediler (örneğin, yırtarak ayırmak gibi). Araştırma süresince, makakların 20 tanesinin 9'unda "diş bakımı" davranışı gözlemlendi. Primates'de yayımlanan çalışmada, makaklardaki bu davranışın farklı habitatlarda yenen farklı gıdaların ardından da gözlemlendiğine değiniliyor.
Nicobar uzun kuyruklu makakları, diş temizliği görülen üçüncü maymun türüdür. Japon makakları bu iş için kendi tüylerini kullanırken, Tayland uzun kuyruklu makaklarının ise insan saçını kullandığı gözlemlenmişti.
Araştırmacılara göre, makaklar, insanın egemen olduğu alanlara iyi uyum sağlar ve nesneleri manipüle etmeye daha fazla eğilim gösterirler. Alet kullanımı kendi başına fazla bir zeka gerektirmez ancak modifiye edilmesi; bir planlamanın ve öngörünün geliştiğini gösterir.
Yetişkin bir erkek, hindistan cevizinin kabuğunu kırabilmek için sert bir zemin kullanıyor.
Genç bir erkek, kajunun dış kabuğunu kuru yapraklarla ovarak bitkinin sütünü çıkarmaya çalışıyor.
Yetişkin bir dişi, etrafı kumla kirlenmiş bir yiyeceği elleriyle ovuşturarak temizlemeye çalışıyor.
Genç bir erkek, bir tüy yardımıyla "dişlerini temizliyor".
Kaynak ve İleri Okuma
- Richa Malhotra, Watch a monkey floss its teeth with a bird feather. NewScientist. (accessed November 13, 2017). https://www.newscientist.com/article/2152868-watch-a-monkey-floss-its-teeth-with-a-bird-feather/
- Extractive foraging and tool-aided behaviors in the wild Nicobar long-tailed macaque (Macaca fascicularis umbrosus). Primates, (2017). https://doi.org/10.1007/s10329-017-0635-6
- Long-tailed macaques use human hair as dental floss. American Journal of Primatology, (2007). http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ajp.20403/abstract
- The first case of dental flossing by a Japanese macaque (Macaca fuscata): implications for the determinants of behavioral innovation and the constraints on social transmission. Primates, (2009). https://doi.org/10.1007/s10329-009-0159-9
Etiket
Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?
Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.
Destek Ol
Yorum Yap (0)
Bunlar da İlginizi Çekebilir
26 Ocak 2020
Tarih Öncesinin Sarmal Dişli Dev Balığı: Helikoprion
22 Ağustos 2015
Ağız Temizlemek Bağışıklık Sistemimizi Etkiler mi?
14 Eylül 2015
Nötrinolar Dişlerimizi Çürüklerden Nasıl Kurtardı?
21 Ekim 2015
3D Yazıcı Ürünü Diş, Ağız Sağlığımızı Koruyabilecek
02 Aralık 2014
Diş Plağında Süt Tüketimi İzleri
28 Haziran 2015
Unutulmuş Fosil, Dişlerin Kökenine İşaret Ediyor
14 Eylül 2015
Darwinius'un Diş Dizgesi ve Evrimsel İlişkisi