Morfin Mayalamak

Bilim insanları, genetiğini değiştirdikleri maya hücrelerinin şekerden afyon türevi (opioid) bileşikler üretmesini sağladılar.

Opiatlar, haşhaş bitkisinde (Papaver somniferum) doğal olarak bulunan, tıpta güçlü ağrı kesici özelliklerinden dolayı kullanılan, kötüye kullanımları ve yüksek bağımlılık potansiyelleri nedeniyle üretimleri, bulundurulmaları ve kullanımları sıkı bir şekilde denetlenen ilaçlardır. Öyle ki, ham maddesinin temin edildiği haşhaş bitkisinin ekimi bile Tazmanya, Hindistan ve Türkiye gibi birkaç ülkede, kanunlarla belirlenen şekil ve miktarlarda yapılmaktadır.

Makalede, çeşitli bitki, bakteri ve kemirgenlerden izole edilen genler, maya hücresine yerleştirilmek suretiyle, mayaların bulundukları solüsyondaki şekeri bir dizi enzimatik reaksiyonla opioid öncülü moleküllere başarıyla dönüştürmesi açıklanıyor. 21 tane gen aktarımı ile yapılan üretim sonucu düşük analjezik (ağrı kesici) etkili ve diğer opioidlerin öncülü olarak kullanılabilecek, toksik özellikte tebain elde edilirken, 23 genle yapılan modifikasyon sonucunda, öksürük kesici ve analjezik etkisi nedeniyle tıbbi uygulamada kullanılan hidrokodon üretiminin sağlandığı bildiriliyor.

Sırasıyla: Tebain, hidrokodon ve morfinin moleküler yapıları Sırasıyla: Tebain, hidrokodon ve morfinin moleküler yapıları

Mevcut narkotik analjeziklerin doğal tek kaynağı olan haşhaş bitkisinin kısıtlı yasal üretimi, hava şartlarına bağlı rekolte belirsizliği ve hasat edildiği bölgeden üretim yerine taşıma maliyetlerinin yüksek olması gibi sebepler, hem üretim süresinde uzamaya, hem de fiyatların yüksek olmasına yol açmaktadır. Tıbbi açıdan endişe verici olan konu ise, bu kadar sık kullanılan bir ilacın üretiminde herhangi bir nedenle bir aksama olması durumunda ihtiyacı karşılayamama riskinin doğuracağı sonuçlardır.

Genetiği değiştirilmiş maya ile yapılan bu opioid üretim çalışmasındaki veriler temel alındığında, hâli hazırda 1 doz analjezik üretmek için yaklaşık 16.500 litrelik biyomühendislik ürünü mayaya gereksinim olduğu gerçeğiyle, morfin ve türevi molekülleri kötüye kullanım amacıyla “ev “ ortamında “mayalayacak” kişiler için, şimdilik endişe etmek yersiz görünüyor. Ancak maya hücresine şeker-tebain-hidrokodon dönüşümünü “yaptırmayı” başarmakla, bunu yüz bin kat etkin bir şekilde yapabilecek duruma gelmek arasında geçecek sürenin, günümüz teknolojisinde fazla uzun olmayacağını de belirtmek lazım.

Kaynak: August 13 2015 Science DOI: 10.1126/science.aac9373

Kaynak ve İleri Okuma

Etiket

bağımlılık mikrobiyoloji

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol