Post Author Avatar
Baran Bozdağ
Boğaziçi Üniversitesi - Yazar / Editör
İnsanlarda kaydedilmiş bir vaka görülmemekle birlikte, birçok böcek türünde ve bazı sürüngenlerde yalnızca yumurtadan oluşan embriyo ve bireylerin olduğu bilinmektedir. Bu altyapıdan yola çıkılarak, yumurta hücreleri de döllenmeden embriyo oluşturmak üzere gelişecek ve bölünecek şekilde uyarılabilmektedir. Ancak bu şekilde oluşan embriyolar veya asıl adı ile partenogenotlar (İng. parthenogenotes) birkaç içinde sayılı bölünme geçirdikten sonra, sperm girişini gerektiren birtakım gelişimsel mekanizma ve reaksiyonların gerçekleşmemiş olmasından dolayı ölmektedir. Yani kısacası, ileri canlılarda partenogenez adı verilen yumurta bölünmesi ile embriyo oluşması süreci başarılı bir biçimde canlı bireyler üretememektedir.

University of Bath Biyoloji & Biykimya Bölümü araştırmacıları, fare partenogenotlarına sperm enjekte ederek sağlıklı embriyolar ve sağlıklı bireyler oluşmasını sağlayacak bir metot geliştirdi. Dün (13 Eylül 2016) Nature Communications'da yayımlanan makalede, metotun başarı oranının yüzde 24'lere ulaştığı kaydedildi.

Araştırmanın başyazarı moleküler embriyolog Dr. Tony Perry, araştırmalarının bir embriyoya sperm enjekte ederek tüm bir gelişimin kaydedildiği ilk çalışma olduğunu belirtiyor.

Daha önceden, embriyonik gelişimin gerçekleşebilmesi için yalnızca yumurtanın spermi programlayabilme yeteneği olduğunu ve spermin getirdiği mekanizmaların yumurta tarafından başlatılması ile sürecin sağlıklı yürüyebildiği düşünülüyordu. Mevcut araştırma, bu yüzeysel kavrayışa meydan okur bir nitelik taşıyor.

Metot ile sperm enjekte edilen partenogenotlardan doğan bebek fareler tamamen sağlıklı görülmekle birlikte, tam DNA analizleri bu bebeklerin DNA'larında normal döllenmeden olan bebeklerinkinden farklı bazı epigenetik varyasyonlar 'işaret' olarak gözlemlendi. Bu 'işaretler' veya belirteçler de ilk kez, farklı epigenetik yolakların aynı gelişimsel sürece ve sonuca ulaşmakta aktif ve etkili olabileceğini gösteriyor.

Keşif birtakım etik mevzulara da dahil olmak durumunda kaldı.  Son dönemde insan partenogenotların embriyonik kök hücre kaynağı olarak kullanılabileceği çünkü yaşama ihtimallerinin olmadığı öne sürülmekteydi. Ne var ki sperm enjeksiyonu ile partenogenot embriyolarının yaşatılabilecek ve sağlıklı bireyler oluşturulabilecek olması tartışmaların farklı bir boyuta taşınmasına belki hatta tamamen kapanmasına sebep olacak gibi görülüyor.

Ancak uygulamanın, soyu tükenmekte olan veya bu tehlikeyi taşıyan türlerin üretiminde, doğurganlık ve kısırlık tedavilerinde yakın gelecekte kullanılmak üzere büyük bir potansiyele sahip olduğu belirtiliyor.

 




Kaynak: Toru Suzuki, Maki Asami, Martin Hoffmann, Xin Lu, Miodrag Gužvić, Christoph A. Klein, Anthony C. F. Perry. Mice produced by mitotic reprogramming of sperm injected into haploid parthenogenotes. Nature Communications, 2016; 7: 12676 DOI: 10.1038/NCOMMS12676




Bu içerik BilimFili.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. BilimFili.com`un belirtmiş olduğu “Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket

Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?

Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.

Destek Ol

Yorum Yap (0)

Bunlar da İlginizi Çekebilir