Uzay Teknolojisi
11 Ekim 2019
Uzay Yürüyüşü Yapan İlk İnsan: Alexei Leonov
Alexei Leonov 30 Mayıs 1934 tarihinde doğdu. Resme olan ilgisinden dolayı profesyonel bir sanatçı olması beklenirken, mühendislik okudu ve pilot oldu. 1959 yılında 25 yaşındayke...
Yıldız Teknik Üniversitesi - Çevirmen/Editör
Alexei Leonov 30 Mayıs 1934 tarihinde doğdu. Resme olan ilgisinden dolayı profesyonel bir sanatçı olması beklenirken, mühendislik okudu ve pilot oldu. 1959 yılında 25 yaşındayken kozmonot seçmelerine katıldı. 18 Mart 1965 tarihinde, Leonov uzay yürüyüşü yapan yani uzayda araç dışına çıkan ilk insan olarak tarihe geçti. Leonov'dan 3 ay sonra, Gemini-4 kapsülüyle uzaya çıkan Ed White uzay yürüyüşü yapan ikinci insan oldu.
Leonov'un 12 dakikalık uzay yürüyüşüne çıktığı Voskhod-2 (Rus. Восход, "Şafak") kapsülü, Gemini gibi iki kişilikti ama Sovyetler, Leonov'un uzay yürüyüşü için şişirilebilir bir hava kilidi yapılandırmıştı. Leonov bu hava kilidine tekrar girerken uzay giysisinin çok katı olduğunu fark ettiğinde, son derece gerilimli anlar yaşadı. Leonov anlık bir kararla uzay giysisinden dışarı hava vererek, zar-zor geri girmeyi başardı. Ama ayak ucundan girmediği için, dar girişin içinde ters dönmesi gerekiyordu. Bu zor işi başardı ve emniyet kapağını kapatarak canını kurtardı. Sonrasında ise bir roket arızası yüzünden Leonov ile uçuş arkadaşı Pavel Belyayev karlı dağlara iniş yapmak durumunda kaldı. Kurtarma helikopteri ertesi gün gelene dek, çevredeki kurtların meraklı bakışları altında uzay kapsülünde kalan ekip, rahatsız uzay giysileri içinde uyumaya çalıştı. Bu inişin son dakikalarına ilişkin anılarını Leonov'un kendisinden dinleyelim (aşağıdaki videonun 9:45 - 12:15 aralığında anlatıyor):
-- Almaz, burası Zarya 1, cevap verin. Almaz, burası Zarya 1, cevap verin.
<< Sonra yerle iletişimi tekrar kurduk ve bize sordular: "Neredesiniz? Nereye indiniz?" Biz de "Tam üstünüzdeyiz," dedik. Manuel inişi kullanmak için izin istedim, ki onun o gemide kullanılmaması gerekiyordu. Ben daha yerdeyken, motorların çalışacağı yeri ve ineceğimiz noktayı işaretlemiştim. Manuel iniş için izin aldığımızda, zaten hazırdım. Ural Dağları'nın kuzeyinde, tayga ormanında bir yer seçtim. Sonra bir anda geminin içinde aşağı inen toz taneleri gördüm. Basıncın yükseldiğini hissettik. Bir sarsıntı oldu ve fren paraşütü açıldı.
Etraf çok ama çok sessizdi. Ciğerlerimi havayla doldurmak istedim. Kocaman kar taneleri yağıyordu. Hava -25 dereceydi ve ağaçlar çatırdıyordu. Helikopter bizden 9 km uzağa indi. Ekip çıkıp, kayaklarla bize ulaştı. Bize sıcak, tahta bir kulübe yaptılar. Ama en önemlisi, 500 litrelik bir kazan getirdiler. Onu karla doldurup ateşin üstüne koyduk. Yani ortada bir uzay gemisi, tayga ormanı, üstünde kazan olan bir ateş ve ormanda banyo yapan iki çıplak adam vardı! >>
Uzay yürüyüşünün 50.yıldönümünde yapılan bir söyleşide, Leonov uzay yürüyüşü yaptığı dakikaları anımsarken şunları söylemişti: "Hayatımda bıraktığı en berrak iz, sadece bir uzay giysisi içinde olmanın yanı sıra, kendimi yıldızlarla çevrili bulmamdı. Sağımda yıldızlar, solumda Dünya vardı ve sadece muazzam, akıl almaz bir sessizlik. Dünya'nın tamamını bir küre olarak görebilmek öylesine göz alıcıydı ki... Karadeniz'i, Kırım'ı, Romanya'yı, Bulgaristan'ı, İtalya'yı hemen tanıyabilmiştim... Tüm bunlar birkaç dakika ya da birkaç saniye içinde olmuştu. Ama en kalıcı etkiyi bırakan sessizlikti. Kalbimin nasıl çarptığını duyabiliyordum. Kendi nefes alışımı duyabiliyordum. Yıldızlar çok parlaktı. Her yerdelerdi. Yukarıdalardı, aşağıdalardı. Yerdeyken, yıldızları sadece yukarıda gökte görebilirsiniz. Uzayda ise onlar her yerdedir."
Leonov aslında ilk Sovyet Ay uçuşunun kumandanı olacaktı ama 1969'da Apollo-11 Ay'a iniş yapınca program iptal edildi. Leonov ile Ay'a birlikte gitmesi planlanmış olan Valery Kubasov, ilk Sovyet uzay istasyonu Salyut-1'e atandı. Ama ikilinin gidiş günü yaklaşırken Kubasov hastalanınca, Salyut'a yedek ekip gönderildi ve onlar da dünyaya dönüşleri sırasında aracın hava valfinde çıkan bir arıza sonucu yaşamlarını yitirdi. Daha sonra Leonov ile Kubasov Apollo-Soyuz projesine atandı; bu Sovyet ve Amerikan uzay araçlarının 1975 yılında gerçekleşen ilk birlikteliğiydi. Leonov Houston'da eğitim aldı; İngilizce öğrendi; kıvrak zekâsı, nüktedanlığı ve cana yakınlığıyla herkesi etkiledi.
General Leonov, hem bilim hem de sanat alanında engin bilgilere sahip olan tam bir Rönesans adamıydı; yetenekli bir atlet, pilot ve kendi kendini eğitmiş bir sanatçıydı. Amerikan-Sovyet Uzay Yarışı'nın iç karartıcı günlerinin, göğsü madalya dolu yadigârıydı. Birkaç kez ölümün eşiğinden dönmüştü; önce bir paraşüt kazasında, sonra iki kez Voskhod-2 uzay yürüyüşü görevinde. Eğer Kubasov hastalanmasa ve Salyut-1'e gitmiş olsalar, muhtemelen dönüş yolunda yaşamını yitiren ekip de onlar olacaktı. Ayrıca Leonov buz kaplı derin bir göle düşen bir arabadan da sağ çıkmayı başardığı gibi, eşini ve şoförü de kahramanca karaya çıkardı. Bunların yanı sıra, Başbakan Brezhnev'e yönelik bir suikast girişimi sırasında kurşun yağmuruna tutulan bir arabadan da sağ kurtuldu, ki o olayda sürücü yaşamını yitirirken Leonov koltuğun arkasına sığınarak hayatta kalabilmişti. Alexei Leonov, dolu dolu yaşadığı 85 yılın ardından, 11 Ekim 2019 tarihinde sağlık durumundaki sıkıntılara bağlı olarak Moskova'da vefat etti.
Leonov'un 12 dakikalık uzay yürüyüşüne çıktığı Voskhod-2 (Rus. Восход, "Şafak") kapsülü, Gemini gibi iki kişilikti ama Sovyetler, Leonov'un uzay yürüyüşü için şişirilebilir bir hava kilidi yapılandırmıştı. Leonov bu hava kilidine tekrar girerken uzay giysisinin çok katı olduğunu fark ettiğinde, son derece gerilimli anlar yaşadı. Leonov anlık bir kararla uzay giysisinden dışarı hava vererek, zar-zor geri girmeyi başardı. Ama ayak ucundan girmediği için, dar girişin içinde ters dönmesi gerekiyordu. Bu zor işi başardı ve emniyet kapağını kapatarak canını kurtardı. Sonrasında ise bir roket arızası yüzünden Leonov ile uçuş arkadaşı Pavel Belyayev karlı dağlara iniş yapmak durumunda kaldı. Kurtarma helikopteri ertesi gün gelene dek, çevredeki kurtların meraklı bakışları altında uzay kapsülünde kalan ekip, rahatsız uzay giysileri içinde uyumaya çalıştı. Bu inişin son dakikalarına ilişkin anılarını Leonov'un kendisinden dinleyelim (aşağıdaki videonun 9:45 - 12:15 aralığında anlatıyor):
-- Almaz, burası Zarya 1, cevap verin. Almaz, burası Zarya 1, cevap verin.
<< Sonra yerle iletişimi tekrar kurduk ve bize sordular: "Neredesiniz? Nereye indiniz?" Biz de "Tam üstünüzdeyiz," dedik. Manuel inişi kullanmak için izin istedim, ki onun o gemide kullanılmaması gerekiyordu. Ben daha yerdeyken, motorların çalışacağı yeri ve ineceğimiz noktayı işaretlemiştim. Manuel iniş için izin aldığımızda, zaten hazırdım. Ural Dağları'nın kuzeyinde, tayga ormanında bir yer seçtim. Sonra bir anda geminin içinde aşağı inen toz taneleri gördüm. Basıncın yükseldiğini hissettik. Bir sarsıntı oldu ve fren paraşütü açıldı.
Etraf çok ama çok sessizdi. Ciğerlerimi havayla doldurmak istedim. Kocaman kar taneleri yağıyordu. Hava -25 dereceydi ve ağaçlar çatırdıyordu. Helikopter bizden 9 km uzağa indi. Ekip çıkıp, kayaklarla bize ulaştı. Bize sıcak, tahta bir kulübe yaptılar. Ama en önemlisi, 500 litrelik bir kazan getirdiler. Onu karla doldurup ateşin üstüne koyduk. Yani ortada bir uzay gemisi, tayga ormanı, üstünde kazan olan bir ateş ve ormanda banyo yapan iki çıplak adam vardı! >>
Uzay yürüyüşünün 50.yıldönümünde yapılan bir söyleşide, Leonov uzay yürüyüşü yaptığı dakikaları anımsarken şunları söylemişti: "Hayatımda bıraktığı en berrak iz, sadece bir uzay giysisi içinde olmanın yanı sıra, kendimi yıldızlarla çevrili bulmamdı. Sağımda yıldızlar, solumda Dünya vardı ve sadece muazzam, akıl almaz bir sessizlik. Dünya'nın tamamını bir küre olarak görebilmek öylesine göz alıcıydı ki... Karadeniz'i, Kırım'ı, Romanya'yı, Bulgaristan'ı, İtalya'yı hemen tanıyabilmiştim... Tüm bunlar birkaç dakika ya da birkaç saniye içinde olmuştu. Ama en kalıcı etkiyi bırakan sessizlikti. Kalbimin nasıl çarptığını duyabiliyordum. Kendi nefes alışımı duyabiliyordum. Yıldızlar çok parlaktı. Her yerdelerdi. Yukarıdalardı, aşağıdalardı. Yerdeyken, yıldızları sadece yukarıda gökte görebilirsiniz. Uzayda ise onlar her yerdedir."
Leonov aslında ilk Sovyet Ay uçuşunun kumandanı olacaktı ama 1969'da Apollo-11 Ay'a iniş yapınca program iptal edildi. Leonov ile Ay'a birlikte gitmesi planlanmış olan Valery Kubasov, ilk Sovyet uzay istasyonu Salyut-1'e atandı. Ama ikilinin gidiş günü yaklaşırken Kubasov hastalanınca, Salyut'a yedek ekip gönderildi ve onlar da dünyaya dönüşleri sırasında aracın hava valfinde çıkan bir arıza sonucu yaşamlarını yitirdi. Daha sonra Leonov ile Kubasov Apollo-Soyuz projesine atandı; bu Sovyet ve Amerikan uzay araçlarının 1975 yılında gerçekleşen ilk birlikteliğiydi. Leonov Houston'da eğitim aldı; İngilizce öğrendi; kıvrak zekâsı, nüktedanlığı ve cana yakınlığıyla herkesi etkiledi.
General Leonov, hem bilim hem de sanat alanında engin bilgilere sahip olan tam bir Rönesans adamıydı; yetenekli bir atlet, pilot ve kendi kendini eğitmiş bir sanatçıydı. Amerikan-Sovyet Uzay Yarışı'nın iç karartıcı günlerinin, göğsü madalya dolu yadigârıydı. Birkaç kez ölümün eşiğinden dönmüştü; önce bir paraşüt kazasında, sonra iki kez Voskhod-2 uzay yürüyüşü görevinde. Eğer Kubasov hastalanmasa ve Salyut-1'e gitmiş olsalar, muhtemelen dönüş yolunda yaşamını yitiren ekip de onlar olacaktı. Ayrıca Leonov buz kaplı derin bir göle düşen bir arabadan da sağ çıkmayı başardığı gibi, eşini ve şoförü de kahramanca karaya çıkardı. Bunların yanı sıra, Başbakan Brezhnev'e yönelik bir suikast girişimi sırasında kurşun yağmuruna tutulan bir arabadan da sağ kurtuldu, ki o olayda sürücü yaşamını yitirirken Leonov koltuğun arkasına sığınarak hayatta kalabilmişti. Alexei Leonov, dolu dolu yaşadığı 85 yılın ardından, 11 Ekim 2019 tarihinde sağlık durumundaki sıkıntılara bağlı olarak Moskova'da vefat etti.
Kaynak ve İleri Okuma
Etiket
Projelerimizde bize destek olmak ister misiniz?
Dilediğiniz miktarda aylık veya tek seferlik bağış yapabilirsiniz.
Destek Ol
Yorum Yap (0)
Bunlar da İlginizi Çekebilir
17 Mart 2017
Einstein Dünyayı Nasıl Değiştirdi?
11 Kasım 2014
50 Yıl Önce, 2 Yıl Yaşar Denilen Dahi: Stephen Hawking
02 Kasım 2014
Einstein Ne İcat Etti?
24 Temmuz 2019
Damarlarında Roket Yakıtı Dolaşan Kadın: JoAnn H. Morgan
27 Eylül 2015
Bu Kez Bilimi Yazanı Yazıyoruz
07 Ekim 2015
Nobel Kimya Ödülü Aziz Sancar'ın
09 Nisan 2015
Einstein hakkında bilmediğiniz 10 gerçek